چرا روایت بصری مهم‌ترین جنبه ویدیو است؟

امکانات جدید

در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی، شرکت Industrial Light & Magic (ILM) به نظر می‌رسید که رمز جلوه‌های ویژه بصری را شکسته است. در مستند «ILM: خلق غیرممکن»، جیم موریس، رئیس سابق ILM، توضیح می‌دهد که چگونه پس از کار روی فیلم «ژرفنا» (۱۹۸۹) ساخته جیمز کامرون، داستان‌هایی که به این فناوری نیاز داشتند امکان‌پذیر شدند. پروژه بعدی، «ترمیناتور ۲: روز داوری» (۱۹۹۱) بود. این موج شامل کارهای خارق‌العاده در «پارک ژوراسیک» (۱۹۹۳) اسپیلبرگ نیز می‌شد. در ابتدا قرار بود دایناسورها با تکنیک استاپ‌موشن ساخته شوند، اما ILM با جلوه‌های کامپیوتری، دایناسورهای واقع‌گرایانه خلق کرد. این تحول CGI در فیلم‌هایی مانند «فارست گامپ» (۱۹۹۴) نیز ادامه یافت.

موریس توضیح می‌دهد که در حالی که «پارک ژوراسیک» پر از جلوه‌های بصری چشمگیر بود، «فارست گامپ» (کار رابرت زمه‌کیس) بیشتر از جلوه‌های نامرئی مانند تغییر دیالوگ لب‌ها یا جایگزینی آسمان استفاده کرد. داستان این را می‌طلبید، و هنرمندان و متخصصان فنی راهی برای تحقق آن یافتند. این جلوه‌ها به پیشبرد داستان از طریق روایت بصری کمک کردند.

جلوه‌های ویژه همه چیز نیستند

زمه‌کیس، کارگردان «بازگشت به آینده»، در مصاحبه‌ای با اتحادیه کارگردانان گفت:
«در “بازگشت به آینده” فقط ۳۰ صحنه جلوه‌ویژه وجود دارد که بیشترشان مربوط به صاعقه است. اما چون داستان علمی-تخیلی است، همه فکر می‌کنند پر از جلوه‌های ویژه است.»
او موفقیت فیلم را مدیون پایه‌های محکم یک داستان خوب می‌داند، نه جلوه‌های بصری خیره‌کننده.

«باب [گیل] و من می‌دانستیم که فیلمنامه‌مان واقعاً عالی است، حتی اگر بارها رد شد. همه چیز به دقت تنظیم شده بود. هر دیالوگ، هر نما، هر قطع، یا شخصیت‌پردازی می‌کرد یا داستان را پیش می‌برد. تنها صحنه‌ای که می‌توان گفت کمی خارج از این چارچوب است، زمانی است که فیلم برای اجرای “جانی بی. گود” توسط مایکل جی. فاکس متوقف می‌شود. اما حتی این صحنه هم بخشی از جذابیت فیلم است.»

داستان‌ها فراتر از رسانه هستند

زیبایی داستان‌ها این است که از رسانه فراتر می‌روند. همه چیز از طریق یک داستان بهتر به نظر می‌رسد. مثلاً یک فیلم عروسی را در نظر بگیرید:

تدوین، رویدادها را پیش می‌برد.

صحنه‌های آماده‌شدن داماد، همراه با برش‌هایی از عروس.

نماهای نزدیک از دست‌های داماد در محراب، سپس برش به دست‌های عروس در حال آماده‌شدن.
همه این‌ها، هرچند انتزاعی، یک داستان را روایت می‌کنند.

یا مثلاً یک خط داستانی درباره اضطراب عروس و داماد قبل از مراسم و سپس شادی و آرامش آن‌ها در جشن. همه چیز قالب داستانی دارد و ما آن را بهتر درک می‌کنیم.

علم پشت داستان

این فقط یک نظریه انتزاعی نیست. قدرت داستان‌گویی پایه علمی دارد. پرفسور پل جی. زاک در این باره می‌گوید:
«اکسیتوسین یک ماده شیمیایی در مغز است که وقتی به ما اعتماد می‌شود یا مهربانی می‌بینیم ترشح می‌شود و همکاری با دیگران را افزایش می‌دهد. ما آزمایش کردیم که آیا روایت‌های ویدیویی (به جای تعاملات حضوری) نیز می‌توانند باعث ترشح اکسیتوسین شوند. با آزمایش خون قبل و بعد از تماشای داستان، متوجه شدیم که داستان‌های شخصیت‌محور به‌طور مداوم باعث تولید اکسیتوسین می‌شوند. علاوه بر این، میزان اکسیتوسین ترشح‌شده، پیش‌بینی می‌کرد که افراد چقدر حاضرند به دیگران کمک کنند .»

روایت بصری تنها ابزاری برای زیبایی نیست، بلکه قلب داستان‌گویی در سینما، ویدیو و حتی هنرهای دیگر است. از تایتانیک تا پارک ژوراسیک، از فیلم‌های صامت تا جلوه‌های کامپیوتری پیشرفته، آنچه همیشه باقی می‌ماند، قدرت داستان است.

نوشته: جی.آر. استریکلند